Lac Higa: vogelparadijs in wintertijden

Net terug uit een warm (!) Burkina Faso. Kijk en lees hier over een van de veldreizen met Naturama bij Lac Higa: http://bit.ly/2qsj7YI

Vlog over bomen en bijen in Burkina Faso

Mijn eerste vlog 'ever'. Dat is dus even wennen, maar wel heel leuk om te maken. Lees verder over bomen, bijen en hoe boeren hier mee aan de slag gaan in Burkina Faso: http://bit.ly/2bRPl7R

Policy piece in African Journal of Ecology

Voor het aanstaande Pan African Ornithological Congress heb ik samen met collega's een stuk geschreven over natuur en land grabs in Afrika:

Linkingscience and policy to address conservation concerns about Africanland use, land conversion and land grabs in the era of globalization.African Journal of Ecology, V.54, Issue 3, p 265-267

Gieren: de schoonmaakploeg van de natuur

Vandaag heb ik op de site van Vogelbescherming een long-read gepubliceerd over gieren. Lees hier verder en zie wat je kunt doen om gieren te beschermen: https://t.co/kGO2vsCPvo

Hoe koekjes, zeep en crème onze trekvogels kunnen helpen

Een nieuwe blog via de Vogelbescherming website van mijn laatste reis naar Burkina Faso kun je hier lezen.

When birds disappear, people notice

Het internationale team van Vogelbescherming is weer terug in Nederland na een volle week samen met Afrikaanse BirdLife partners te hebben doorgebracht in Ghana.  Daar spraken we de laatste dagen vooral over gieren en bossen.

Gieren? Ja! Er is een grote kans dat gieren het massaal op een uitsterven zetten in Afrika. Er zijn elf soorten gieren in Afrika, waarvan de meerderheid bedreigd is.  Sommige soorten, zoals de Lammergier (Gypaetus barbatus) en de Aasgier (Neophron percnopterus) zien we ook in Europa (soms ook in Nederland!). 

Zes soorten zijn uitsluitend in Afrika te vinden. In Ghana zagen we afgelopen week de machtige kapgier (Necrosyrtes monachus). Gebruik makend van de thermiek cirkelde die tegen de heuvels omhoog om op te stijgen bij het Voltameer. Onderzoek (Worldbirdwatch, september 2015) wijst uit dat van zeven Afrikaanse gierensoorten over de laatste drie generaties de populaties meer dan 80% afgenomen zijn. Een zeer kritische achteruitgang waarbij direct alle alarmbellen afgaan.

In Azie hebben we de gierencrisis maar net weten om te buigen. Daar was diclofenac gebruik in de veeteelt de grote boosdoener.  Negenennegentig procent van de gieren legde daar het loodje. 

 (c) Andy and Gill Swash (WorldWildlifeImages.com)

Waarom zijn deze vogels zo bedreigd in Afrika? Vergiftiging blijkt een grote boosdoener te zijn. Mensen leggen vergiftigd aas neer voor roofdieren, met gieren als onbedoelde bijvangst. Ook zijn leefgebieden en voedsel steeds schaarser. En gieren worden vooral in West-Afrika gebruikt voor traditionele medicijnen. Stropers doden gieren, omdat de aaseters hun illegale praktijken verklikken. Ze cirkelen hoog in de lucht boven de vangst, waardoor parkwachters of handhavers al van veraf kunnen zien waar de stropers actief zijn. 

We moeten ons zorgen maken om de verdwijnende gieren. Maar helaas hebben de aaseters hun imago niet mee en krijgen ze niet de aandacht die ze verdienen. Ik vind de vogels prachtig! En ze hebben ook bewezen nut voor de maatschappij, zoals het voorkomen van ziekten als rabiës en tuberculose. Gieren fungeren als de schoonmaakploeg van veel Afrikaanse ecosystemen. Zonder die schoonmaakploeg zouden het landschap en de populaties carnivoren er wel eens heel anders uit kunnen gaan zien.

BirdLife heeft daarom afgelopen week een 10-jarige campagne voorgesteld om de trends om te buigen. Onderzoek en een grote publiekscampagne gaan al snel beginnen om burgers en professionals van de ernst te doordringen. De gier wordt daarbij ‘ge-rebrand’. En dat is hard nodig voor een soortsgroep die geassocieerd wordt met dood, verderf, kwaad en viezigheid.

 

Gieren, de schoonmaakploeg van de natuur, zijn essentieel voor onze gezondheid én die van ecosystemen. ‘When birds disappear, people notice.’ De lokale bevolking in Afrika geeft nu al aan dat de gieren verdwijnen rond hun dorpen en steden. Laten we met zijn allen deze trend keren! Mijn collega’s in Afrika staan in ieder geval al in de startblokken voor een prachtige campagne waar ze met hart en ziel aan gaan werken. Doet u straks ook mee?

Vergaderen en Vogelen in Ghana voor Birdlife

Vier dagen geleden ben ik samen met drie collega’s van Vogelbescherming Nederland in Ghana aangekomen. Een team ‘op volle sterkte’ om de tweejaarlijkse bijeenkomst van alle Afrikaanse Birdlife partners bij te wonen en de vele workshops te volgen. 

Birdlife heeft nu 24 Afrikaanse partnerorganisaties met nog een aantal organisaties die hard op weg zijn om binnenkort Birdlife partner te worden. Een hele diverse club! Een paar voorbeelden: Naturama uit Burkina Faso, die Lake Oursi onder haar hoede heeft en daar fantastische monitoring uitvoert van vegetatie en vogels. Of de Liberiaanse partner SCNL die de bescherming van Gola National Forest voor elkaar heeft gekregen. Een van de laatste bossen die nog overeind staat in de zeer waardevolle biodiversity hotspot Upper Guinea forest. 

 We zijn dus zeer goed vertegenwoordigd als Birdlife in Afrika en dat is nog steeds vrij uitzonderlijk voor milieu- en natuurorganisaties! De reden daarvoor is zowel simpel als een grote uitdaging: Het is keihard nodig om vogels en natuur te beschermen, want als we niet actief zijn langs de hele trekroute en in leefgebieden zullen vogels altijd wel ergens een bottleneck tegenkomen, waardoor bescherming niet gegarandeerd is. Vogels houden zich niet aan grenzen.

Gisteren beschreef de directeur van Birdlife Uganda, Achilles Byaruhanga, het nog heel duidelijk: ‘Who owns those birds that migrate accross the flyways? We all have a responsibility to protect them’. Voor de East Atlantic Flyway, waar Nederland ook onder valt, gaat het bijvoorbeeld om 90 miljoen vogels per jaar die van deze trekroute gebruik  maken. En daarbij onderweg een hele rij aan bedreigingen tegenkomen zoals jacht, gedegradeerde gebieden, ontbossing, mijnbouw, hoogspanningsleidingen en meer.

We zitten hier in Ghana zeker niet alleen in vergaderzalen. Eergisteren was er een mooie tocht om de Picathartes te zien. Een vogel die maar op een paar plekken in West-Afrika voorkomt. Picathartes leeft op rotsen hoog in de heuvels waar ze een nest van modder maken. Het was een mooie klim door een dicht bos om er te komen. Op het eind van de middag lieten ze zich goed zien. Twee paartjes broeden dit jaar op deze plek. Een mooie vogel, die er een beetje uitziet als een mini-dinosaurus, springend van tak naar rots.

Terug in de workshops bespraken we het Living on the Edge project. Dit project gaat over mensen en vogels, waarbij mensen centraal staan op verschillende manieren. Zo wordt het project gedragen door lokale groepen die door Birdlife partners zijn opgeleid tot goede vogelaars en natuurbeschermers. En daarnaast zijn er lokale vrouwengroepen, waarmee we alternatieve inkomstenbronnen ontwikkelen.

Birdlife partners lieten me een aantal mooie projecten zien, zoals het opzetten van imkersgroepen en het maken van efficiënte oventjes. Ook directe beschermingsmaatregelen zijn uitgevoerd, zoals het onderwater zetten van oude vloedgebieden en het weghalen van invasieve grassen. Met een zeer positief effect voor vogels en mensen, want de visstand schoot omhoog en de nieuwe vloedvelden zijn meteen ontdekt door duizenden vogels. 

De kracht van Birdlife zit hem daarmee in de samenwerking van ‘local to global’. Het is echt een privilege om hier te zijn en alle Afrikaanse partners te ontmoeten, zelfs al ben ik nog maar vijf weken in dienst! We gaan de komende dagen nog plannen maken om gieren beter te beschermen en ik doe mee aan de bossen workshop van woensdag. Stay tuned voor meer nieuws uit Ghana!H